საქართველოში ტკბილეული და შაქრიანი სასმელები ჩვენი კულტურის განუყოფელი ნაწილია – ტრადიციული დესერტებიდან დაწყებული, ჩაისა და ყავაში შაქრის დამატებით დამთავრებული. თუმცა, იცით თუ არა, რომ ეს „ტკბილი სიამოვნება“ შაქარი სინამდვილეში ჯანმრთელობის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი საფრთხეა?
შაქარი და მისი ჭარბი მოხმარება, კვლევის მიხედვით, პირდაპირ იწვევს:
❗ სიმსუქნეს და ჭარბწონიანობას
❗ გულის დაავადებებს და ინსულტს
❗ მეხსიერების დაქვეითებას და დემენციას
❗ იმუნური სისტემის დასუსტებას
❗ კბილების დაშლას და კარიესს
📌 მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (WHO) რეკომენდაციაა, რომ ზრდასრულმა ადამიანმა დღეში არაუმეტეს 25 გრამი (6 ჩაის კოვზი) შაქარი უნდა მიიღოს, მაგრამ საქართველოში მოსახლეობის უმრავლესობა დღეში 80-100 გრამს მოიხმარს!
❗ შაქრის მავნე ზემოქმედება ორგანიზმზე
⚖️ 1. სიმსუქნე და ჭარბწონიანობა
📌 შაქარი მაღალი კალორიულია, მაგრამ დაბალი კვებითი ღირებულებით გამოირჩევა.
📌 როდესაც ჩვენ ვიღებთ შაქარს, რომელიც ორგანიზმს ენერგიისთვის არ სჭირდება, ის ცხიმად ინახება, რაც წონის მატებას იწვევს.
📌 შაქარი ასევე ზრდის ინსულინის გამოყოფას, რაც ცხიმის დაგროვებას უწყობს ხელს, განსაკუთრებით მუცლის არეში.
📌 ყოველდღიურად 1 ჭიქა ტკბილი სასმელის მიღება წელიწადში 7-8 კგ-მდე წონის მომატებას იწვევს.
💔 2. გულის დაავადებები და ინსულტი
📌 შაქრის ჭარბი მოხმარება ზრდის არტერიულ წნევას და ანთებით პროცესებს ორგანიზმში, რაც გულის დაავადებების რისკს ზრდის.
📌 კვლევებმა აჩვენა, რომ შაქრის მაღალი მიღება 2-ჯერ ზრდის გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკს.
🧠 3. მეხსიერების დაქვეითება და დემენცია
📌 შაქრის რეგულარული მოხმარება ამცირებს ტვინის ნეირონების აქტივობას, რაც კონცენტრაციის დარღვევას და მეხსიერების გაუარესებას იწვევს.
📌 მაღალი შაქრის მიღება ზრდის ალცჰაიმერის და დემენციის განვითარების რისკს.
🦷 4. კბილების დაშლა და კარიესი
📌 შაქარი ბაქტერიების მთავარი საკვებია პირში, რომლებიც მჟავას წარმოქმნიან და კბილის ემალს აზიანებენ.
📌 მეტი შაქრის მოხმარება ზრდის კარიესის და კბილის დაავადებების რისკს.
🩸 5. იმუნური სისტემის დასუსტება
📌 შაქრის ჭარბი მოხმარება იწვევს ანთებით პროცესებს ორგანიზმში, რაც ამცირებს იმუნური სისტემის ეფექტურობას.
📌 100 გრამი შაქარი 40%-ით აქვეითებს იმუნური სისტემის ფუნქციას 5-6 საათის განმავლობაში.
❗ ყველა სახის შაქარი მავნეა – თეთრი, ყავისფერი, ლერწმის…
📌 შაქრის ყველა ფორმა, იქნება ეს თეთრი შაქარი, ყავისფერი შაქარი თუ ლერწმის შაქარი – ორგანიზმში ერთნაირად იშლება და ერთნაირად აზიანებს ჯანმრთელობას.
📌 „ბუნებრივი“ შაქრები იგივე რაოდენობის კალორიას შეიცავს და მეტაბოლიზმზე იგივე ზემოქმედება აქვს, როგორც დამუშავებულ თეთრ შაქარს.
💡 როგორ შევამციროთ შაქრის მოხმარება?
✅ 1. შეწყვიტეთ ტკბილი სასმელების მიღება – გაზიანი წყლები, ენერგეტიკული სასმელები და ბოთლის წვენები შაქრის „ბომბებია“.
✅ 2. მოერიდეთ დამუშავებულ პროდუქტებს – ტკბილი იოგურტები, სოუსები, პურ-ფუნთუშეული და „ჯანსაღი“ გრანოლები ხშირად დიდი რაოდენობით დამატებით შაქარს შეიცავს.
✅ 3. შეზღუდეთ ყავასა და ჩაის შაქრით დატკბობა – სცადეთ შაქრის შემცირება ეტაპობრივად.
✅ 4. შაქრის ბუნებრივი ალტერნატივები გამოიყენეთ – სტევია და ერითრიტოლი უსაფრთხო ტკბილეულებია.
✅ 5. უპირატესობა მიანიჭეთ ახალ ხილს – ხილი ბუნებრივი ტკბილეულია, რომელიც ბოჭკოების წყალობით უკეთ შეიწოვება და სისხლში შაქრის უეცარ მატებას არ იწვევს.
👨⚕️ პროფესორი გიორგი ფხაკაძის კომენტარი
„შაქარი არის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი საფრთხე საზოგადოებრივი ჯანმრთელობისთვის.
🔹 გირჩევთ:
✔️ შეამციროთ შაქრის მიღება ეტაპობრივად – ორგანიზმი ახალ გემოს ეჩვევა.
✔️ ყურადღება მიაქციოთ პროდუქტების ეტიკეტებს – ბევრი „ჯანსაღი“ პროდუქტი დამუშავებულ შაქარს შეიცავს.
✔️ ბავშვებს შეამცირეთ შაქრის მოხმარება – ადრეული ასაკიდანვე მნიშვნელოვანია ჯანმრთელი ჩვევების ჩამოყალიბება.
ეს ცვლილებები გაიზრდის ენერგიის დონეს, გააუმჯობესებს ტვინის მუშაობას, შეამცირებს დიაბეტის, გულის დაავადებებისა და სიმსუქნის რისკს. ყველაზე მნიშვნელოვანი კი ის არის, რომ თქვენს ჯანმრთელობაზე კონტროლს თავად აიღებთ!
📌 შაქრის ალტერნატივები – რა შეგვიძლია გამოვიყენოთ?
🚫 დამუშავებული შაქრის შემცირება აუცილებელია, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ტკბილეულისგან სამუდამოდ უნდა ვთქვათ უარი.
✅ სტევია – მცენარეული ბუნებრივი დამატკბობელი, რომელსაც 0 კალორია აქვს და სისხლში შაქრის დონეს არ ზრდის.
✅ ერითრიტოლი – შაქრის ალტერნატივა, რომელიც არ იწვევს კბილების დაზიანებას და არეგულირებს გლუკოზის დონეს.
✅ თაფლი და ხურმა – მიუხედავად იმისა, რომ შეიცავს შაქარს, მათში დამატებითაა ანტიოქსიდანტები და სასარგებლო მინერალები.
✅ ახალი და ხმელი ხილი – ნატურალური ტკბილეული, რომელიც ბოჭკოს შემცველობის გამო სისხლში შაქრის უეცარ მატებას არ იწვევს.
📢 მნიშვნელოვანია: ბავშვები და შაქარი!
👶 ბავშვებში შაქრის ჭარბი მოხმარება ზრდის დიაბეტის, სიმსუქნის და კონცენტრაციის პრობლემების რისკს.
📌 ბავშვებში ყოველდღიურად 1 ქილა გაზიანი სასმელის მიღება ზრდის სიმსუქნის რისკს 60%-ით.
📌 WHO-ის რეკომენდაციით, 2 წლამდე ბავშვებისთვის შაქარი საერთოდ არ უნდა იყოს რაციონში.
📌 ბავშვებში შაქრის შემცირებით სწავლის უნარების და ტვინის ფუნქციების გაუმჯობესება შესაძლებელია. (Harvard Health)
📌 ძირითადი დასკვნა
❌ შაქარი ერთ-ერთი ყველაზე მავნე ინგრედიენტია ჩვენს რაციონში, რომელიც უამრავ დაავადებას იწვევს.
💡 შაქრის შემცირებით შეგიძლიათ გაიუმჯობესოთ ჯანმრთელობა, შეინარჩუნოთ ოპტიმალური წონა და დაიცვათ თქვენი სხეული სერიოზული დაავადებებისგან.
✅ თუ დღეში მხოლოდ 50%-ით შეამცირებთ შაქრის მიღებას, 6 თვის განმავლობაში წონაში საშუალოდ 4-5 კგ-ს დაიკლებთ და შეამცირებთ დიაბეტისა და გულის დაავადებების რისკს!
👨⚕️ პროფესორი გიორგი ფხაკაძის დასკვნა:
„შაქარი არ არის მხოლოდ „ტკბილი სიამოვნება“ – ის არის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი, რის გამოც დღევანდელ მსოფლიოში დიაბეტი, სიმსუქნე და გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები კატასტროფულად არის გაზრდილი.
🔹 გირჩევთ:
✔️ დაიწყეთ შაქრის შემცირება ეტაპობრივად – შეამცირეთ სასმელებში და საკვებში დამატებული შაქრის რაოდენობა.
✔️ ყურადღება მიაქციეთ პროდუქტების ეტიკეტებს – „ფარული შაქარი“ ბევრ პროდუქტშია, თუნდაც ისეთებში, რომლებიც ჯანსაღად გამოიყურება.
✔️ ბავშვებს ნუ მიაჩვევთ ტკბილ სასმელებსა და პროდუქტებს – ეს მომავალში სერიოზულ პრობლემებს გამოიწვევს!
✔️ შეარჩიეთ ჯანსაღი ალტერნატივები – სტევია, ხილი და ბოჭკოს შემცველი ბუნებრივი დამატკბობლები.
ეს ცვლილებები გააუმჯობესებს თქვენს ჯანმრთელობას, გაგიზრდით ენერგიას და დაგეხმარებათ მრავალი დაავადების თავიდან აცილებაში!“
📌 წყაროები:
🔹 WHO – Sugar Intake and Health Risks: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/sugar-and-health
🔹 Harvard Medical School – Sugar and Immune System: https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/the-truth-about-sugar
🔹 American Heart Association – Sugar and Heart Disease: https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/CIRCULATIONAHA.121.057655
🔹 Complete Care – The Effects of Sugar Overload: https://www.visitcompletecare.com/blog/the-effects-of-sugar-overload-eating-too-much-sugar/
🔹 შენი მედიცინა – ჯანმრთელობა და კვების რეკომენდაციები: https://www.shenimedicina.ge
🔹 შენი ექიმი – ბუნებრივი მკურნალობა და ჰოლისტიკური ჯანმრთელობა: https://www.sheniekimi.ge
👨⚕️ პროფესორი გიორგი ფხაკაძე,
“საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის” თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი; WHO-ს ექსპერტი; Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი. მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სექტორში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე.
