ხორცის მომზადებისას მისი სინაზე ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორია, რაც კერძის გემოსა და ხარისხს განსაზღვრავს. არსებობს რამდენიმე მეთოდი, რომლებიც დაგეხმარებათ რომ ხორცი  დარბილდეს და გახდეს უფრო არომატული და გემრიელი

ხორცი უნდა დაჭრათ სწორი მიმართულებით, ხორცის ბოჭკოები გავლენას ახდენენ მის სიმყარეზე. რეკომენდებულია, რომ დაჭრისას ბოჭკოების საწინააღმდეგო მიმართულებით გაჭრათ, რაც ხორცს უფრო რბილსა და მარტივად დასაღეჭს გახდის.

მარინადის გამოყენება მარინადი ერთ-ერთი საუკეთესო საშუალებაა ხორცის დასარბილებლად. მასში შეგიძლიათ გამოიყენოთ:

ლიმონის ან ძმრის მჟავა, რაც ხორცს აშუშებს;

კეფირი ან იოგურტი, რომლებიც ასევე ხელს უწყობენ რბილობას;

სოიოს სოუსი და ზეთის ნარევი არომატისა და სინაზის მისაცემად.

ფიზიკური დამუშავება ხორცის ჩაქუჩით დაჩეჩქვნა ხორცის ბოჭკოებს არღვევს და უფრო რბილს ხდის. ეს მეთოდი განსაკუთრებით კარგია საქონლისა და ღორის ხორცისთვის.

სოდისა და მარილის გამოყენება სოდის მცირე რაოდენობა ან მარილი შეიძლება რამდენიმე საათით დატოვოთ ხორცზე, შემდეგ კი წყლით ჩამორეცხოთ. ეს მეთოდი ხელს უწყობს ხორცის სტრუქტურის დარბილებას და მის უფრო ნაზ გემოს.

ნელი მოხარშვა ან დაბალ ტემპერატურაზე შეწვა ხანგრძლივი ხარშვა ან დაბალ ტემპერატურაზე გამოცხობა ხორცს უფრო წვნიანსა და რბილს ხდის.

ხილის ფერმენტები ანანასი, პაპაია და კივი შეიცავს ბუნებრივ ფერმენტებს, რომლებიც ხორცის ცილებს შლიან და რბილს ხდის. მათი პიურეს სახით დამატება მარინადში შესანიშნავი იდეაა.

თუ გინდათ, რომ ხორცი იყოს ნაზი და გემრიელი, გამოიყენეთ ზემოთ მოცემული მეთოდები. სწორი მომზადების ტექნიკა და ბუნებრივი რბილობის საშუალებები თქვენს კერძებს განსაკუთრებულ გემოს შესძენს!

‼️ რძე, ჩირი, ჩაი – აფლატოქსინი – ჩუმად მოქმედი კანცეროგენი ჩვენს ყოველდღიურ საკვებში!

რძე ჩირი და ჩაი, ყივეკდღიური მოხმარების პროდუქტებია, ძალიან რთულია, როცა ვიგებთ, რომ მათში აღმოჩენილია ისეთი საშიში ნივთიერება, როგორიცაა აფლატოქსინი B1.

მაგრამ როგორც საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ექსპერტი, ვამბობ შემდეგს:

✅ პანიკის საფუძველი არ არსებობს

✅ საკითხი უნდა განვიხილოთ სიღრმისეულად და სამართლიანად

✅ მოსახლეობას უნდა მივაწოდოთ სრული და სანდო ინფორმაცია – რადგან ეს საფრთხე ჩუმად მოქმედებს და შედეგს წლების შემდეგ იძლევა

რატომ არის აფლატოქსინი საშიში?

• აფლატოქსინი B1 ითვლება ერთ-ერთ ყველაზე ძლიერ ბუნებრივ კანცეროგენად

• ის ღვიძლში გარდაიქმნება აფლატოქსინ M1-ად, რომელიც ხვდება რძეში და რძის პროდუქტებში

• მოქმედებს გენებზე – აზიანებს სიმსივნის დამთრგუნველ p53 გენს

• აფლატოქსინი გროვდება ორგანიზმში – დღევანდელი მცირე დოზა შეიძლება ხვალ გრძელვადიან სერიოზულ ზიანად გადაიქცეს

‼️ მაღალი რისკის შემცველი პროდუქტებია:

• რძე და რძის პროდუქტები

• ჩირი (ლეღვი, ქიშმიში, ქლიავი, ატამი, გარგარი და სხვა)

• ჩაი და ბალახეული ნაყენები

• სახლის პირობებში დამზადებული და არასწორად შენახული პროდუქტები

‼️ რატომ არის ეს საკითხი საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის პრიორიტეტი?

ეს არ არის მხოლოდ ერთჯერადი მოწამვლის საკითხი – ეს არის ქრონიკული დაავადებებისა და სიმსივნეების გაზრდილი რისკი მთელი მოსახლეობისთვის, განსაკუთრებით ბავშვებისა და ქრონიკული მომხმარებლებისთვის.

‼️ განსაკუთრებით საშიშია:

• დაბინძურებული პროდუქტი ბავშვებისთვის

• არაკონტროლირებადი ბაზრის პროდუქტები

• სახლის პირობებში დამზადებული ჩირი და ჩაი, რომელიც არ მოწმდება

✅ როგორ დავიცვათ თავი?

• შევარჩიოთ მხოლოდ სანდო და შემოწმებული პროდუქტები

• მოვერიდოთ ობიან, ტენიან, უცნაური სუნის მქონე ჩირსა და ჩაის

• აუცილებელია პროდუქტების მონიტორინგი სხვადასხვა კანცეროგენებზე, მათ შორის:

• ნიტროზამინები – დამუშავებული ხორცი (ძეხვი, სოსისი)

• პოლიციკლური არომატული ნახშირწყალბადები – შებოლილი და ნახშირის ცეცხლზე მომზადებული საკვები

• აკრილამიდი – ჩიფსები, შემწვარი პური, ორცხობილები

• ტრანსცხიმები, ბისფენოლი A, ხელოვნური დამატკბობლები და სხვა

‼️ სამეცნიერო მტკიცებულება:

Aflatoxin B1 არის კანცეროგენი ნაერთი, რომელიც იწვევს G → T ტიპის გენურ ცვლილებას სიმსივნის დამთრგუნველ p53 გენში (codon 249).

ის ღვიძლში გარდაიქმნება P450 ფერმენტების მეშვეობით გენოტოქსიკურ მეტაბოლიტებად, გროვდება ღვიძლის ქსოვილში და ზრდის ღვიძლის კიბოს (ჰეპატოცელულური კარცინომის) რისკს.

➡️ წყაროები:

https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Aflatoxin-B1

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4140711/

მე პირადად ამ თემამ ძალიან ამაღელვა…

ჩვენს შვილებს სჭირდებათ სუფთა და უსაფრთხო საკვები.

დავიცვათ ჩვენი ჯანმრთელობა – ცოდნით, კონტროლით და წინდახედულობით.

პროფესორი გიორგი ფხაკაძე

საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე | WHO-ს ექსპერტი.

გაზაფხული საუკეთესო დროა ახალი და გამაგრილებელი სასმელების მოსამზადებლად, რომლებიც ბუნებრივ ინგრედიენტებზეა დაფუძნებული.

გამაგრილებელი სასმელები არა მხოლოდ სასიამოვნო გემოს აძლევენ დღეს, არამედ ორგანიზმს ვიტამინებითაც ამდიდრებენ. გთავაზობთ რამდენიმე მარტივ და გემრიელ რეცეპტს, რომლებსაც სახლის პირობებში მარტივად მოამზადებთ.

1. ლიმონათის კლასიკური ვერსია

ინგრედიენტები: 2 ცალი ლიმონი, 1 ლიტრი წყალი, 2 სუფრის კოვზი თაფლი ან შაქარი, ყინული და პიტნა გემოვნებით

მომზადება:

ლიმონის წვენი გაწურეთ, შეურიეთ წყალს, დაამატეთ თაფლი ან შაქარი და კარგად აურიეთ. მოათავსეთ ჭიქებში, დაამატეთ ყინული და მორთეთ პიტნით.

2. მწვანე ჩაი ციტრუსებით

ინგრედიენტები: 1 ჩაის კოვზი მწვანე ჩაი, 1 ნარინჯის წვენი, 1/2 ლიმონის წვენი, 1 სუფრის კოვზი თაფლი, 500 მლ წყალი, ყინული და პიტნა,

მომზადება:

მწვანე ჩაი მოამზადეთ და გააგრილეთ. დაუმატეთ ციტრუსების წვენი და თაფლი, შემდეგ მოათავსეთ ჭიქებში, ჩაყარეთ ყინული და მორთეთ პიტნით.

3. კიტრისა და ლაიმის წყალი

ინგრედიენტები: 1 კიტრი, 1 ლიტრი წყალი, 1 ლაიმი, პიტნა და ყინული,

მომზადება:

კიტრი და ლაიმი დაჭერით თხელ ნაჭრებად, დაამატეთ წყალს, ჩაყარეთ პიტნა და ყინული, შემდეგ კი გააჩერეთ მაცივარში რამდენიმე საათით.

ეს სასმელები მარტივად მოსამზადებელია და გაზაფხულის ცხელ დღეებში იდეალური არჩევანია. მათ მომზადებაში შეგიძლიათ თქვენი კრეატიულობაც გამოიყენოთ და ინგრედიენტები გემოვნებით შეცვალოთ. გაანებივრეთ თავი და თქვენი ახლობლები ჯანსაღი და გამაგრილებელი სასმელებით!

დღესასწაული სუფრა ყოველთვის განსაკუთრებულია, თუმცა სააღდგომო სუფრა გამორჩეული ტრადიციებით, სიმბოლიკითა და უგემრიელესი კერძებით უნდა დაიგეგმოს.

სააღდგომო სუფრის იდეებს წარმოგიდგენთ, რომლებიც თქვენს ოჯახურ დღესასწაულს დაამშვენებს.

რა უნდა იყოს სააღდგომო სუფრაზე?

სააღდგომო სუფრის მთავარი ელემენტები ტრადიციულად არის პასკა, წითელი კვერცხები და ხორცი. თუმცა, დღეს მრავალი ადამიანი ცდილობს სუფრა უფრო მრავალფეროვანი და ორიგინალური გახადოს.

1. პასკა – სააღდგომო სუფრის სიმბოლო

პასკა სააღდგომო სუფრის მთავარი ატრიბუტია. შეგიძლიათ აირჩიოთ კლასიკური ვერსია ან ახალი რეცეპტებით გაამდიდროთ:

ტრადიციული პასკა – საფუარიანი ცომით, ვანილითა და ცუკატებით

შოკოლადის პასკა – ბავშვებისთვის სასიამოვნო ალტერნატივა

ჯანსაღი პასკა – თაფლითა და ქიშმიშით, ნაკლები შაქრით

2. წითელი კვერცხები – აღდგომის ტრადიციული სიმბოლო

კვერცხების შეღებვა აღდგომის სუფრის ერთ-ერთი მთავარი მომზადების ეტაპია. შეგიძლიათ გამოიყენოთ:

ბუნებრივი საღებავები – ჭარხალი, ხახვის ფურცლები, კურკუმა

დეკორატიული ტექნიკა – მცენარეთა ფოთლებით გაფორმება, ორნამენტებით მოხატვა.

3. ხორცი და სააღდგომო კერძები

სააღდგომო სუფრაზე აუცილებლად უნდა იყოს ხორცი, ტრადიციულად შემწვარი ან მოხარშული ცხვრის ხორცი, მაგრამ ასევე შეგიძლიათ შეიტანოთ მრავალფეროვნება:

შემწვარი ბატკანი ნიორითა და მწვანილებით

ცხვრის ხორცის ხაჭაპური – განსხვავებული ვერსია

ქათმის ხორცით მომზადებული კერძები მსუბუქი ვერსიისთვის

4. ბოსტნეული და მწვანილები

ახალგაზრდა მწვანილი და ბოსტნეული გაზაფხულის განწყობას ქმნის და ორგანიზმს ვიტამინებით ამარაგებს. დაამატეთ სუფრას:

მწვანილის ასორტი – ოხრახუში, ქინძი, მწვანე ხახვი

ბადრიჯნის რულეტები ნიგვზით – ტრადიციული და არომატული არჩევანი

სტაფილოს და ჭარხლის სალათები – ჯანსაღი და ფერადი გემრიელობა

5. ტკბილეული და სასმელები

სააღდგომო სუფრას ტკბილეულიც უხდება, მაგალითად:

ჩურჩხელა და თათარა – ტრადიციული ქართული გემრიელობა

თაფლის ნამცხვარი ან გოზინაყი

ნაზი, სიროფიანი ნამცხვარი

სასმელებიდან შეგიძლიათ აირჩიოთ:

ტრადიციული ღვინო – კახური ან იმერული ნატურალური ღვინო

ლიმონათი – ოჯახური სუფრისთვის მსუბუქი ვარიანტი.

სააღდგომო სუფრის ორგანიზება დიდ ყურადღებას მოითხოვს, მაგრამ სწორად შერჩეული კერძები და დეკორაციები განსაკუთრებულ განწყობას შექმნის. დააგემოვნეთ ტრადიციული და თანამედროვე კერძები, გაატარეთ დრო საყვარელ ადამიანებთან და დატკბით ამ განსაკუთრებული დღესასწაულით!

გისურვებთ ბედნიერ აღდგომას!

დაბალკალორიული ვახშამი -საუკეთესო რჩევები და რეცეპტები

დაბალკალორიული ვახშამი რატომ არის მნიშვნელოვანი?

წონაში დაკლება მხოლოდ ფიზიკურ აქტივობაზე არ არის დამოკიდებული – საკვების არჩევას დიდი მნიშვნელობა აქვს. ვახშამი ერთ-ერთი ყველაზე კრიტიკული კვებაა, რადგან ორგანიზმს ღამით არ სჭირდება იმდენი ენერგია, რამდენიც დღის განმავლობაში. სწორედ ამიტომ, მძიმე საკვების მიღება ხელს უწყობს ცხიმის დაგროვებას. დაბალკალორიული ვახშამი კი ხელს უწყობს მეტაბოლიზმის აქტიურობას და წონის კლებას.

დაბალკალორიული ვახშამის ძირითადი პრინციპები

1. ბალანსი – საკვები უნდა შეიცავდეს ცილებს, უჯრედისს და სასარგებლო ცხიმებს.

2. მცირე ულუფები – overeating-ის თავიდან აცილება მნიშვნელოვანია.

3. სწორი პროდუქტები – აირჩიეთ ბოსტნეული, ცილოვანი პროდუქტები და რთული ნახშირწყლები.

4. არ მოიხმაროთ შაქარი და სწრაფი ნახშირწყლები – ისინი ხელს უწყობენ ინსულინის მატებას და ცხიმის დაგროვებას.

5. სწორი დრო – ვახშამი 2-3 საათით ადრე უნდა მიირთვათ ძილის წინ.

საუკეთესო პროდუქტები დაბალკალორიული ვახშამისთვის

ქათმის ან ინდაურის ფილე

დაბალკალორიული თევზი (ორაგული, კალმახი, თინუსი)

ხაჭო ან ბუნებრივი იოგურტი

ბოსტნეული (ბროკოლი, ისპანახი, კიტრი, პომიდორი)

მარცვლეული (ყავისფერი ბრინჯი, ქინოას მცირე რაოდენობა)

კვერცხი

ავოკადო და თხილეული მცირე რაოდენობით

დაბალკალორიული ვახშამის იდეები

1. ბოსტნეულის სალათი ქათმის ფილეთი – მოხარშული ქათმის ფილე, ისპანახი, პომიდორი, კიტრი და ლიმონის წვენი.

2. თევზი ბოსტნეულთან ერთად – ორთქლზე მომზადებული თევზი ბოსტნეულთან ერთად.

3. კვერცხი და ავოკადო – მოხარშული კვერცხი, ავოკადო და ისპანახი.

4. ბუნებრივი იოგურტი და კენკრა – შაქრის გარეშე, თხილეულთან ერთად.

5. სუპი ბოსტნეულით – დაბალკალორიული წვნიანი სტაფილოთი, ბროკოლით და ყვავილოვანი კომბოსტოთი.

დაბალკალორიული ვახშამი ხელს უწყობს წონის კონტროლს და ჯანმრთელ კვებას. მთავარია, აირჩიოთ ჯანსაღი პროდუქტები და შეინარჩუნოთ ბალანსი. თუ გაწონასწორებულად იკვებებით, წონის დაკლება უფრო მარტივი და ეფექტური გახდება!

საქართველო გამორჩეულია თავისი კულინარიული ტრადიციებითა და გემრიელი კერძებით. თუ ამ ქვეყანას ეწვევით, აუცილებლად უნდა დააგემოვნოთ ქართული უნიკალური სამზარეულო.

ქართული ტრადიციულ კერძები, რომლებიც არ უნდა გამოგრჩეთ.

1. ხაჭაპური

ხაჭაპური ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ქართული კერძია. ის სხვადასხვა რეგიონში განსხვავებულად მზადდება:

აჭარული ხაჭაპური – ნავის ფორმის ცომი, შიგნით კი მდნარი ყველი, კარაქი და კვერცხი.

იმერული ხაჭაპური – მრგვალი ფორმის, შიგნით მხოლოდ ყველით.

მეგრული ხაჭაპური – იმერულის მსგავსია, მაგრამ ზედაპირზეც ემატება ყველი.

2. ხინკალი

ხინკალი საქართველოს მთიანეთიდან მომდინარეობს და დღეს უკვე ქვეყნის კულინარიული სავიზიტო ბარათია. ის მზადდება ხორცით, სანელებლებითა და წვნიანი შიგთავსით, რომელსაც ჭამისას ხელით სვამენ.

3. მწვადი

ქართული მწვადი განსაკუთრებულად არომატულია, რადგან ხორცი იხარშება ცეცხლზე და სპეციალური მარინადის წყალობით იღებს უნიკალურ გემოს. მას ხშირად მოსაყოლებელი ღვინითა და ტრადიციული საწებლებით მიირთმევენ.

4. ლობიო და მჭადი

ქართული სამზარეულო მდიდარია მცენარეული კერძებით. ლობიო ტრადიციულად იხარშება სპეციალურ თიხის ჭურჭელში და ემატება სუნელები, მწვანილი და ხახვი. მასთან ერთად ხშირად მიირთმევენ მჭადს – სიმინდის ფქვილისგან დამზადებულ ტრადიციულ პურს.

5. ჩაქაფული

გაზაფხულის ერთ-ერთი მთავარი კერძია ჩაქაფული – დამზადებული ხბოს ან ცხვრის ხორცისგან, ბევრი ტყემლისა და მწვანილის დამატებით. მისი მჟავე და არომატული გემო დაუვიწყარია.

6. ბადრიჯნის ნიგვზით

ბადრიჯანი ნიგვზით საქართველოს ერთ-ერთი გამორჩეული ვეგეტარიანული კერძია. მას ამზადებენ შემწვარ ბადრიჯანში ჩადებული ნიგვზის მასისგან, რომელიც სანელებლებითა და მწვანილით არის მდიდარი.

7. კუპატი

თუ გიყვართ ხორციანი კერძები, აუცილებლად უნდა გასინჯოთ კუპატი – სუნელებით გაჯერებული ღორის ან საქონლის ძეხვი, რომელიც შეწვის შემდეგ საოცარ არომატს იძენს.

8. საცივი

საცივი ტრადიციულად ახალი წლის პერიოდში მზადდება. ეს კერძი წარმოადგენს ნიგვზიან სოუსში ჩაშუშულ ქათამს, რომელიც განსაკუთრებული გემოთი გამოირჩევა.

9. გოზინაყი

გოზინაყი ტკბილი კერძია, რომელიც თაფლითა და ნიგვზით მზადდება. ის აუცილებლად უნდა გასინჯოთ, განსაკუთრებით სადღესასწაულო პერიოდში.

ქართული სამზარეულო მრავალფეროვანია და ყველა გემოვნების ადამიანს შეუძლია აქ სასურველი კერძი იპოვოს. ეს მხოლოდ მცირე ჩამონათვალია იმ კერძებისა, რომლებიც აუცილებლად უნდა დააგემოვნოთ საქართველოში მოგზაურობისას.