ქართული სუფრის წარმოშობის დათარიღება საკმაოდ ძნელია, რადგან ამ კულტურის ფესვები საუკუნეების სიღრმეში მიდის. ვანში, 2006 წელს აღმოჩენილი ბრინჯაოს მცირე ზომის ქანდაკება ძველი წელთაღრიცხვის მე-7 საუკუნეს განეკუთვნება. მინიატურული ზომების მიუხედავად, მამაკაცის ქანდაკება ყანწით ხელში თანამედროვე თამადის ისტორიულ წინაპრად არის მიჩნეული. სუფრის სამზადისში მონაწილეობენ ქალბატონები და მამაკაცები, რომლებიც ამზადებენ წინასწარ შერჩეულ კერძებს. სუფრის ეტიკეტი გულისხმობს თამადის, მერიქიფის (ღვინის სასმისების შევსებაზე პასუხისმგებელი) და სხვა დამხმარე პერსონალის განსაზღვრულ უფლება-მოვალეობებს, სადღეგრძელოების თანმიმდევრობას, მომზადებული კერძების სუფრაზე შემოტანის რიგითობას, სხვადასხვა საკითხებზე მსჯელობის შესაძლებლობას, ლხინის სუფრაზე გართობას (ლექსი, შაირი, კაფიობა, ცეკვა, სიმღერა, თამაშობები). სამგლოვიარო სუფრა 2 საათამდე გრძელდება (ისმევა 7-9 სადღეგრძელო). ლხინისა და სხვა სუფრები შეიძლება 4-5სთ და მეტიც გაგრძელდეს. სუფრა ღიად თუ ფარულად, მონაწილეობს ჩვენი ყოფის თითქმის ყველა საფეხურზე, დაწყებული დაბადების სიხარულიდან, დამთავრებული გარდაცვალების რიტუალამდე.
.jpg?uselang=ka)
პურობა იწყება სუფრის წარმმართველის – თამადის არჩევით. თამადა წარმოთქვამს სადღეგრძელოებს, რომელთა თანმიმდევრობა სუფრის ტიპზეა დამოკიდებული: რწმენა, ოჯახი, სამშობლო და წინაპრები ქართული სუფრის უცვლელი თემებია. სადღეგრძელოებს თამადის შემდეგ რიგ-რიგობით წარმოთქვამენ სუფრის წევრები და აგემოვნებენ ღვინოს. განსხვავებული სასმისით (ყანწი, ბადია, თასი, რელიქვიური სასმისი) ისმება განსაკუთრებული სადღეგრძელოები და ხელიდან ხელში გადაეცემა სუფრის წევრებს. სუფრის მსვლელობის დროს თამადა სუფრის წევრს “ალავერდს”- სადღეგრძელოს თქმის უფლებას” გადასცემს. მიმღები განავრცობს სადღეგრძელოს და სხვას გადასცემს. ასეთი წესრიგი სუფრის წევრებს ერთიანი პროცესის შემოქმედათ აქცევს.
სადღეგრძელოები გაჯერებულია ლექსებით, მოგონებებით, იუმორით, მსჯელობით. სუფრის მსვლელობისას მღერიან, ცეკვავენ, შაირობენ… (გამონაკლისია სამგლოვიარო სუფრა). სუფრის ეტიკეტი ქალბატონების მიმართ გასაკუთრებულ მოპყრობას გულისხმობს, რაც სადღეგრძელოებში, სიმღერებსა თუ ზეპირსიტყვიერებაში გამოიხატება. დასასრულს, თამადა ადღეგრძელებს მასპინძელ ოჯახს და მადლობას უხდის დიასახლისს, ხოლო სუფრის წევრები წარმოთქვამენ თამადის და ყველაწმინდას სადღეგრძელოს. თამადა პატივცემული და განსაკუთრებულად დაფასებული პიროვნებაა. საქართველოს სხვადასხვა კუთხეებში, თემში, სოფელში ცნობილი არიან თამადები, რომლებსაც სუფრის წარმართვისათვის სპეციალურად იწვევენ ოჯახებსა თუ სარიტუალო დაწესებულებებში. ისტორიამ გაზეთ ივერიაში (მე-19სკ) ასეთი ჩანაწერიც კი შემოგვინახა: „ბახუტაშვილს თამადობის 50 წლის იუბილე გადაუხადეს“.
#drpkhakadze #გიორგიფხაკაძე #sheniekimi #shenisofeli #shenisupra #sheniambebi #sheniinterieri #shenihoroskopi #sheniganatleba #accreditationge #shenidasveneba
მასალის გამოყენების პირობები
