თევზს უძველესი დროიდან მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავა ადამიანის კვების რაციონში. მისი კვებითი ღირებულება და გემოვნური თვისებები განსაზღვრავდა პროდუქტის პოპულარობას და დღემდე რჩება როგორც ჯანსაღი კვების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ნაწილი.
თევზის მოპოვება დაახლოებით 40,000-30,000 წლის წინ დაიწყო. არქეოლოგების მიერ აღმოჩენილი კაუჭები და ბადეები მიუთითებენ, რომ ადამიანები პრეისტორიული ხანიდან აქტიურად იყენებდნენ მდინარეებსა და ზღვებს თევზის მოსაპოვებლად. ადრეული თევზაობის მაგალითები დაფიქსირებულია აფრიკაში, ახლო აღმოსავლეთში და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში.
თევზის არაერთი სახეობიდან დღეს საკვებად მხოლოდ მათი ნაწილი გამოიყენება. ძველ პერიოდში კი ადამიანები თევზის იმ სახეობას მიირთმევდნენ, რომლებიც მათი საცხოვრებელი ადგილის მიმდებარე წყლებში ბინადრობდა. მაგალითად, ანტიკურ საბერძნეთსა და რომში მიირთმევდნენ ზღვის თევზს, სკუმბრიასა და ქაშაყს. აღმოსავლეთ აზიაში – ჩინეთში და იაპონიაში უძველესი დროიდან ცნობილი იყო კარპი, კალმახი და წყალმცენარეები, რომლებიც თევზთან ერთად გამოიყენებოდა. ცენტრალურ და ჩრდილოეთ ამერიკაში მობინადრე ტომები კი მოიპოვებდნენ ორაგულსა და კალმახს.
დღეს თევზის მოპოვება-ტრანსპორტირების საკითხი გამარტივებულია და შესაბამისად ნებისმიერ ქვეყანაში შესაძლებელია სხვადასხვა სახეობის თევზის შეძენა.
საქართველოში თევზის კულტურის გარკვეული ტრადიციები არსებობს. ძველად საქართველოს მდინარეებში, მაგალითად, რიონსა და მტკვარში, თევზის არაერთი სახეობა ბინადრობდა. თევზს ქართულ სუფრაზე ყოველთვის გამორჩეული ადგილი ეკავა. ახალდაჭერილ თევზს თბილისელი მეთევზეები ქუჩებსა და ბაზრებში ხელზე ყიდდნენ, მაგრამ არსებობდა უფრო მოწესრიგებული სისტემა და თევზით სავაჭრო სპეციალური ადგილებიც, სადაც მეთევზეები თევზს აბარებდნენ. სწორედ ამ სავაჭრო ადგილების მეპატრონეთა დაკვეთით იჭერდნენ მეთევზეები სხვადასხვა სახის თევზეულს თბილისსა თუ საქართველოს სხვა კუთხეებში.
შემდეგ თითქოს თევზის კულტურა დაიკარგა, მაგრამ თანამედროვე საქართველოს ისტორიაში, თევზზე მოთხოვნა ყოველწლიურად იზრდება. მაგალითად, ბოლო 20 წელში თევზის მოხმარება 10-ჯერ გაიზარდა. თევზზე მოთხოვნის გაზრდამ წარმოების განვითარებასაც შეუწყო ხელი და ასორტიმენტიც უფრო მრავალფეროვანი გახდა, მაგრამ მოხმარებული თევზის უდიდესი ნაწილი, ჯერ კიდევ, იმპორტირებულია. როგორც სექტორის წარმომადგენლები აღნიშნავენ, 2023 წელს, თევზის წარმოების ძირითადი წილი ცისარტყელა კალმახზე მოდიოდა. ასევე, განსაკუთრებით პოპულარულია ორაგული, თინუსი, ქაშაყი და სკუმბრია.
გაიგეთ მეტი ჩვენს ტელეგრამ არხზე შემოგვიერთდით ტელეგრამზე: https://t.me/SheniEkimi
მასალის გამოყენების პირობები
